Dân Hòa là quê hương hiếu học, mảnh đất duy nhất trên cả nước có hai Trạng nguyên: Nguyễn Đức Lượng và Nguyễn Thiến.
Năm học 1960-1961, trước nhu cầu học tập của con em Dân Hòa, UBND huyên Thanh Oai ra quyết định thành lập trường Cấp 2 Lao động Dân Hòa do thầy Nguyễn Huy Vỹ làm Hiệu trưởng.
Quá trình xây dựng và phát triển của Trường phổ thông Cấp 2 Lao động Dân Hòa (nay là trường THCS Dân Hòa) được đổi tên theo các giai đoạn sau:
+ Từ tháng 9/1961 đến tháng 8/1972, trường có tên gọi: Trường phổ thông Cấp 2 Lao động Dân Hòa.
+ Thời kỳ thứ hai từ tháng 8/1972 – 8/1992, trường có tên gọi: Trường phổ thông cơ sở Dân Hòa. Trường được sáp nhập 2 trường phổ thông Cấp 1 và Cấp 2 thành 1 trường. Trường có tên goi “Trường phổ thông cơ sở Dân Hòa”.
+ Thời kỳ thứ ba từ tháng 8/1992 đến nay (2020) trường mang tên Trung học cơ sở Dân Hòa - được tách ra từ Phổ thông cơ sở Dân Hòa.
Trong thời kỳ thứ nhất và thứ hai, trường lần lượt được đón các thầy giáo sau làm Hiệu trưởng:
- Thầy Nguyễn Huy Vỹ - quê ở Kim Thư - Thanh Oai.
- Thầy Đỗ Sang - quê ở Kim Bài - Thanh Oai.
- Thầy Nguyễn Văn Hạnh - quê ở huyện Phú Xuyên.
- Thầy Trần Bá Thục - quê ở Hồng Dương - Thanh Oai.
Trong thời kỳ thứ ba, trường lần lượt được các thầy giáo sau làm Hiệu trưởng:
1. Thầy Lương Văn Triệu - quê ở Dân Hòa - Thanh Oai ( Năm 1988 - 10/1998)
2. Thầy Nguyễn Đăng Ngự - quê ở Hồng Dương- Thanh Oai (11/1998-7/2010).
3. Thầy Đỗ Trung Vinh - quê ở Hồng Dương - Thanh Oai (8/2010 – 7/2015).
4. Thầy Nguyễn Khắc Thành - quê ở Hồng Dương - Thanh Oai (8/2015- 12/2023)
5. Cô Lê Thị Kim Dung- quê ở Phương Trung- Thanh Oai (12/2023- nay)
Từ ngày đầu thành lập năm 1961 đến năm 1993, trường được đặt tại vị trí, cạnh Ngã Tư Vác; cổng trường tiếp giáp và hướng ra quốc lộ 22 ( nay là quốc lộ 21B). Nay, vị trí này thuộc thôn Thế Hiển- Làng Canh Hoạch. Lúc đó, trường gồm 4 khu nhà cấp 4, lợp ngói; sân cỏ.
Từ năm 1993, trường được chuyển và đặt tại vị trí khu trung tâm xã, ở Thôn Tiên Văn - làng Canh Hoạch, ngay cạnh Công ty nhựa Việt Nhật và trường THPT Nguyễn Du. Trong đó, từ năm 1993 đến năm 2019, trường có một dãy nhà 2 tầng gồm 10 phòng học do xã tự làm. Từ năm 2004, trường có thêm 4 phòng hai tầng do xã đầu tư (khu văn phòng cũ- Nay là Dãy nhà E). Năm 2008, trường có thêm 4 phòng học hai tầng nữa ( Nay là Dãy nhà D-khu thư viện) do cấp trên đầu tư. Năm 2010, trường được cấp trên xây thêm 6 phòng học 2 tầng ( nay là Dãy nhà B- khu lớp 7). Năm 2019, trường được UBND huyện Thanh Oai đầu tư xây mới 8 phòng học hai tầng hình thước thợ (Dãy nhà C- khu lớp 9, lớp 6). Năm 2018, trường hạ giải 10 phòng học hai tầng làm từ năm 1993 đã hết khấu hao để cải tạo sân trường. Năm 2020, trường được tiếp nhận khu Hiệu bộ và các phòng bộ môn gồm 20 phòng thuộc dãy 3 tầng tiếp giáp đường nối thôn Vũ Lăng- Trung tâm xã và nhà xe, cổng trường mới (Nay là Dãy nhà A).
Trường THCS Dân Hòa là một trong những trường có chất lượng giáo dục cao của huyện Thanh Oai.
Ngay từ khi mới thành lập, trường đã có nhiều học sinh xuất sắc. Đặc biệt, những năm từ 1980 đến 1989, trường được huyện Thanh Oai giao nhiệm vụ đón học sinh chuyên toán khu vực Nam Thanh Oai theo học. Những năm tiếp theo, trường có nhiều học sinh các xã lân cận tìm đến theo học. Chất lượng đại trà, chất lượng học sinh giỏi các cấp của trường luôn đứng ở tốp đầu của huyện. Trường có nhiều học sinh ưu tú, sau này đã trở thành sỹ quan cấp Tướng, giáo sư tiến sỹ quốc tế, bác sỹ, nhà giáo xuất sắc, kỹ sư giỏi, chuyên gia kinh doanh thành đạt. Trong quá trình xây dựng và trưởng thành, trường đã đạt nhiều thành tích, được nhiều Bằng khen của Bộ GD-ĐT và của UBND tỉnh Hà Tây. Trường từng được áp dụng mô hình phòng học bộ môn điểm của Bộ GD-ĐT.
Từ năm học 2014- 2015 đến 2020-2021, cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh nhà trường có sự phấn đấu bền bỉ, tâm huyết, phát huy truyền thống. Trường liên tục đạt danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc, được UBND thành phố Hà Nội tặng Bằng khen. Chất lượng học sinh giỏi cấp Huyện, cấp Thành phố; chất lượng học sinh thi đỗ vào lớp 10 THPT của trường luôn vượt kế hoạch (nhiều lần xếp thứ 01/21 trường công lập của Thanh Oai); được cha mẹ học sinh tin tưởng và hài lòng.
Nhà trường ghi nhận công lao ủng hộ của Hội Khuyến học xã Dân Hòa đã cổ vũ, khen thưởng thầy và trò đạt thành tích cao trong dạy và học. Ghi nhận sự ủng hộ hiệu quả của Công ty nhựa Việt Nhật, Ban đại diện cha mẹ học sinh, cựu học sinh chuyên toán, Công ty cổ phần xây dựng và thương mại Phú Cường, các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện cho học sinh nhà trường thuận lợi trong học tập.
Trong các thời kỳ, học sinh nhà trường luôn ghi nhớ và biết ơn sự cống hiến của các thầy cô trong BGH, các thầy cô cán bộ tổ chuyên môn, đoàn thể, các thầy cô chủ nhiệm tâm huyết, các nhà giáo bồi dưỡng học sinh giỏi, các nhà giáo dạy ôn thi vào lớp 10, phụ đạo học sinh tiếp thu chậm.
Năm tháng sẽ đi qua nhưng các thế hệ học sinh rất tự hào vì đã được theo học tại trường THCS Dân Hòa. Hình ảnh các nhà giáo tâm huyết, hết lòng vì học sinh vẫn có chỗ đứng và luôn sáng lung linh trong trái tim học trò./.
(Hiệu trưởng nhà trường- cô giáo Lê Thị Kim Dung)
